بنابر این یکی از نگرانیهای کنونی جهان آلودگی خاک و آب و محصولات غذایی به مواد شیمیایی است. مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2007، رتبه بهداشتی ایران 123 می‌باشد كه این رتبه بسیار پایین بوده و علت اصلی آن سوء تغذیه است. به گفته مدیر تحقیق و توسعه فناوری زیستی آسیا، در ایران هرساله 34 هزار نفر در اثر سرطان می میرند كه 90 درصد آنها ساكنان استان های گلستان، مازندران، گیلان و دشت مغان هستند چرا که 50 درصد از سموم و كودهای شیمیایی كشور در مزارع این مناطق استفاده می شود.
باقیمانده سموم و کودهای شیمیایی عوارض متفاوتی بر سلامتی انسان و حیوانات می گذارند بطوریکه باقیمانده های سموم مورد استفاده در کشاورزی بر روی سیستم عصبی، سیستم تنفسی و سیستم گوارشی اثر می گذارند و باعث افسردگی، بی خوابی، انقباض ماهیچه ای و افزایش واکنش های نا خواسته می شوند. همچنین کودهای شیمیایی حاوی برخی عناصر معدنی هستند که هر کدام از آنها باعث بروز عوارض خاص در بدن انسان می گردد که به شرخ ذیل می باشد.
1- تجمع بیش از حد نیتروژن باعث بروز سرطان در نوزادان به نام مت هموگلوبولینمیا می شود که باعث نرسیدن اکسیژن کافی به بافتهای بدن می گردد.
2- فلز آلومینیوم در سطح بالا باعث بروز آسم، آلزایمر، بیماری های استخوانی و عوارض حین تولد می گردد.
3- سمیت کلسیم منجر به عوارض عصبی، عقب ماندگی در رشد، تأخیر در شناخت و آسیب هایی به کلیه ها و سیستم ایمنی بدن می گردد.
4- فلز کبالت در سطح بالا منجر به آسیب های ریوی می شود.
5- فلز بور باعث کاهش تولید اسپرم و تحریک پذیری بینی، حلق و چشم می شود.
6- مواد حاوی کلر باعث سوء تغذیه جنین، ذات الریه، فلج عضلات و حتی مرگ در اثر از دست رفتن فعالیت سیستم تنفسی می گردد.
7- میزان زیاد پتاسیم در کودهای شیمیایی باعث کاهش ویتامین C و محتوای کاروتن گیاهان می شود.
8- کودهای فسفاته نیز پس از مصرف در گیاهانی مانند سیب زمینی باعث افزایش تجمع عناصر سنگینی مثل کادمیوم می گردد که علاوه بر خاصیت سرطان زایی، باعث کوتاهی قد در کودکان و اختلال در کارکرد کلیه ها می شود
توصیه به مسئولان:
یكی از راهبردهای مهم توسعه كشاورزی در كشور ارتقاء سطح سلامت جامعه و تحقق شعار پیشگیری مقدم بر درمان است. لذا توصیه می گردد مسوولان بهداشت کشور و استان ها نتایج تحقیقات بیمارستانی و آمار و ارقام بیماران ناشی از مصرف مواد غذایی ناسالم را برای اطلاع عموم منتشر كنند. همچنین مسوولان اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی، نسبت به اطلاع رساني و اعلام استاندارد های ميزان وجود سم و کود در میوه ها و محصولات کشاورزی اقدام كنندو مسوولان شهرداری ها، در میادین میوه و تره بار، غرفه های عرضه محصول سالم و ارگانیک را دایر كنند و در نهایت مسوولان وزارت جهاد کشاورزی، نظارت دقیق بر تولید محصولات سالم و ارگانیک داشته باشند و ترویج و انتقال دانش محصول سالم و ارگانیک را در دستور کار خود قرار دهند و وزارت بازرگانی در مبادی ورودی کشور ضمن نظارت کافی بر ورود سموم و کودهای شیمیائی از صحت و سلامت آنها اطلاع کامل حاصل نمایند.
پیشنهادات:
کشاورزی ارگانیک: در این سیستم استفاده از کودهای شیمیایی، سموم و افزودنی های غیر مجاز بر اساس قوانین ارگانیک، محدود یا به طور کلی حذف می شوند. ضمنا در این سیستم، تولید محصولات کشاورزی بر اساس تناوب کشت، استفاده از فرآورده های تولید شده در مزرعه مانند باقیمانده های محصول، کودهای حیوانی، کودهای سبز، ضایعات آلی خارج از مزرعه، مبارزه مکانیکی و بیولوژیک جهت کنترل آفات، بیماریها و علف های هرز، استفاده از روش های بیولوژیک برای افزایش حاصلخیزی و بهره وری خاک استوار است.

نویسنده: دکتر محمد رضا نائینی
دکترای فیزیولوژی و اصلاح میوه
عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان قم